Definicja:

Staż jest formą nauki odbywającą się w miejscu pracy. Najczęściej wiąże się ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego – pozyskiwaniem wiedzy i nabywaniem umiejętności praktycznych poprzez wykonywanie przydzielonych zadań w miejscu pracy.

Celem docelowym stażu w przypadku stażysty jest uzyskanie takich kwalifikacji zawodowych, by mógł on podjąć pracę w danym zawodzie, wliczając w to zakład pracy, w którym taki staż odbywał. Natomiast dla pracodawcy organizacja stażu w teorii służy wyszkoleniu przyszłego pracownika, który będzie wykonywał obowiązki na równi z innymi pracownikami o zbliżonych kompetencjach i wobec którego będzie można wymagać takiej samej odpowiedzialności za wykonaną pracę.

Staż jest skierowany przede wszystkim do osób bezrobotnych, studentów, absolwentów bez doświadczenia zawodowego oraz pracowników chcących przekwalifikować się w celu podjęcia pracy w innym zawodzie, niezwiązanym z ich wykształceniem i/lub dotychczasową drogą zawodową.

 

Rodzaje stażu:

Proponowane na rynku pracy staże mogą różnić się pod wieloma względami: okresem trwania (od jednego do kilku miesięcy), kontaktem z pracodawcą (zdalny lub bezpośredni), wymiarem czasu pracy (niepełny lub pełny), programem i formą wynagrodzenia. W przypadku tego ostatniego kryterium staż może być płatny lub bezpłatny.

Najczęściej na rynku pracy spotykana jest opcja bezpłatnego stażu, wychodząca z założenia, że największym wynagrodzeniem dla stażysty jest zdobycie umiejętności zawodowych potrzebnych mu w jego przyszłej karierze. W sytuacji, gdy osoba bezrobotna otrzymuje skierowanie na staż u pracodawcy z powiatowego urzędu pracy, wynagrodzenie stanowi stypendium wypłacane z Funduszu Pracy, a pracodawca w żaden sposób nie partycypuje w tych kosztach. Ze stażu finansowanego przez urząd pracy mogą skorzystać osoby spełniające ściśle określone kryteria wynikające z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

 

Przepisy prawne:

Wspólna cechą wszystkich staży jest brak nawiązania stosunku pracy pomiędzy stażystą, a pracodawcą. Oznacza to, że osoba bezrobotna odbywająca staż nadal zachowuje status bezrobotnego. Stażysta ma podpisaną umowę na czas określony, nie ma ona jednak charakteru umowy o pracę, w związku z czym nie podlega regulacjom kodeksu pracy.

Staż jako instrument aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i usługa rynku pracy świadczona przez powiatowe urzędy pracy rządzi się pewnymi przepisami prawnymi, definiującymi jego charakter. Można go zorganizować na okres nie krótszy niż 3 miesiące i nie dłuższy niż 6 miesięcy dla osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Takimi osobami są bezrobotni do 25 roku życia, bezrobotni długotrwale, kobiety bez pracy po urodzeniu dziecka, bezrobotni do 50 roku życia, bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, doświadczenia zawodowego lub wykształcenia średniego, bezrobotni samotni rodzice do 18 roku życia, bezrobotni bez pracy po wyjściu z więzienia oraz bezrobotni z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, który nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy. W przypadku osób bezrobotnych do 25 roku życia oraz absolwentów, którzy w okresie 12 miesięcy od ukończenia szkoły wyższej nie ukończyli 27 roku życia, staż może trwać od 3 do 12 miesięcy.

Do odbycia stażu kieruje starosta, który zawiera umowę z pracodawcą. Wniosek o zorganizowanie stażu przez pracodawcę musi zawierać program, określający nazwę zawodu, zakres zadań, rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji zawodowych wraz ze sposobem ich potwierdzenia oraz dane mentora – opiekuna osoby objętej programem stażu. Po podpisaniu umowy ze starostą obowiązkiem pracodawcy jest dostarczanie listy obecności.

W trakcie trwania stażu bezrobotnemu przysługuje stypendium w wysokości 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych, dwa dni wolne (płatne) za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu oraz ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Po zakończeniu stażu powiatowy urząd pracy wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o jego odbyciu.

Staże organizowane przez podmioty prywatne i inne instytucje, bez pośrednictwa urzędu pracy, na ogół są bezpłatne lub mają symboliczne wynagrodzenie, ale są opisane w sposób charakterystyczny dla zwykłej oferty pracy – w opisie zawarta jest lista wymagań, określającą zakres obowiązków przyszłego stażysty, oraz korzyści zawodowe, jakie osoba odbywająca staż wyniesie z danego zakładu pracy.

 

Porady dla przyszłego stażysty:

Okres trwania stażu powinien zostać jak najlepiej wykorzystany, a odbywająca go osoba musi wyciągnąć z niego jak najwięcej, by potem lepiej radzić sobie na rynku z szukaniem pracy. Trzeba też wiedzieć, że w żadnym przypadku staż nie daje gwarancji zatrudnienia, na dodatek wśród wielu ofert ciężko znaleźć coś płatnego. W związku z tym należy mądrze dobierać staże. Oto kilka rad, które mogą pomóc w dokonaniu właściwego wyboru:

 

1. Staż z przejrzystym programem:

Wybierać należy takie oferty, w których w telegraficznym skrócie wyszczególnione jest to, jakich konkretnych umiejętności zawodowych uczy dany staż. Należy unikać ofert zawierających w opisie tzw. puste obietnice.

 

2. Staż związany z wykształceniem:

Przy przeglądaniu ofert należy szukać takich, które odpowiadają wykształceniu, bo tylko w ten sposób można przekuć zdobytą w szkole wiedzę na praktykę. Jeśli staż ma służyć przekwalifikowaniu się, to sprawa jest bardziej skomplikowana – w tej sytuacji szuka się takiej oferty, która nauczy najlepiej danego zawodu od podstaw (wiedza oraz praktyka w jednym).

 

3. Staż jako przepustka do pracy, a nie wyzysk:

Idealnym rozwiązaniem jest, gdy wynikiem odbycia stażu jest znalezienie pracy w wymarzonym zawodzie. Należy więc wystrzegać się staży, które są zakamuflowanymi ofertami pracy, do której wykonywania wcale nie potrzeba ani eksperckiej wiedzy ani zbyt dużego doświadczenia w danej branży. Staż nie może być substytutem zwykłej pracy, za którą normalnie powinno przysługiwać wynagrodzenie. Jeśli tak się dzieje, to jest to wyzysk.

 

4. Staż z renomą:

Bezpłatne staże mają głównie sens tylko wtedy, gdy miejscem ich organizacji są renomowane firmy, wielkie przedsiębiorstwa o uznanej marce bądź instytucje kojarzące się z szeroko zakrojoną działalnością w danym sektorze.

 

5. Staż jako sposób na nowe znajomości:

Najczęściej staże odbywają się na miejscu, w danym zakładzie pracy. Warto więc wykorzystać kilkumiesięczną obecność w firmie do budowania relacji, poznawania ważnych osób w danej branży i wyrabiania sobie, taktownie, pozycji w danym środowisku.

 

6. Staż z dorobkiem:

Dobrze widziany przez przyszłego pracodawcę jest wpis w CV o stażu, którego efektem są projekty przeprowadzone z udziałem osoby kandydującej na dane stanowisko. Staż musi więc być świadectwem dorobku zawodowego przyszłego pracownika.